zondag 18 september 2011

Parijse nachten met Woody Allen



Weer een nieuwe Woody Allen in de bioscoop! Vele zullen dit als goed nieuws beschouwen, maar helaas zijn er ook veel mensen die niets van Woody Allen moeten hebben. Als je niet van Woody Allen houdt hoef je er ook niet heen, want het is weer Allen ten voeten uit en dit keer weer op zijn best! Zeker zijn beste na Match point (2005). Natuurlijk waren Scoop, Vicky Cristina Barcelona, Whatever works en You will meet a tall dark stranger ook leuk, maar ze voegen niet echt iets toe aan Woody Allen ouevre. In zekere zin is Midnight in Paris ook niet echt vernieuwend, maar hij springt er toch wel uit. 
De film staat weer bol van de oude Allen ingredienten; verwende yuppen met intellectuele praatjes en grappen, veel eisende rijke ouders en een hoofdpersoon die per ongeluk in deze yuppen-wereld terecht is gekomen en niet goed weet hoe hij er uit moet komen. Dit alles met op de achtergrond het schitterende decor van een prachtige stad (in Match point Londen, Vicky Cristina Barcelona uiteraard barcelona, You will meet a tall dark stranger New York en dit keer dus Parijs). En natuurlijk is de film ook weer voorzien van ter gekke oude jazz.
Wat Midnight in Paris een nieuwe dimentie geeft is het feit dat Woody Allen niet vast houd aan de realiteit. De hoofdpersoon; een schrijver die moeite heeft zijn eerste boek tot een succes te maken; vraagt zich in de film ook af of hij zijn fantasie niet meer de vrij loop moet laten in zijn boek. En aangezien de hoofdpersoon altijd een surrogaat is voor de rol die Allen eigenlijk zelf had willen spelen, is het evident dat Allen bij het maken van zijn film dezelfde gedachten moet hebben gehad. De hoofdpersoon, Gil (Owen Wilson), herontdekt het Parijs van de jaren 20 en ontmoet alle personen die daar bij horen. De ontmoeting zijn allen erg grappig en het verlangen van Gil naar de jaren 20 is zeer invoelbaar. 

Het herleven van de jaren 20 (met bijbehorende decors) maakt dat de film de "normale" Woody Allen films overstijgd, maar vraagt aan de andere kant wel weer wat van de toeschouwer. Als je niet zo goed in je kunst geschiedenis zit en niet zoveel van de jaren 20 weet, zijn sommige grapjes misschien niet zo goed te volgen. Met Picasso en Dalí zullen de meesten niet zo veel problemen hebben, maar met Modigliani en Man Ray hebben sommige misschien wat meer moeite. Om over Gertude Stein nog maar te zwijgen. Wat een gemis is, want Allen denkt natuurlijk zelf wel na over de details en uiteraard hangt het huis van Gertrude dan ook voor met schilderijen uit haar collectie, waaronder het portret dat Picasso van haar maakte. In zeker zin is Allen dus enigszins inconsequent, want hij levert indirect kritiek op het interlectuele gedrag van de yuppen door de hoofdpersoon zich hier van af te laten keren, maar doet in zijn film precies hetzelfde. Maar ook zonder alle kennis over kunst en cultuur blijft de film erg grappig en gezellig. Zeer de moeite van het bekijken waar!

Tip van de dag: Naar Midnight in Paris gaan (eventueel eerst wat kunstgeschiedenis-boeken over Parijs in de jaren 20 doornemen. Films worden leuker als je meer weet; Match point is bijvoorbeeld ook leuker als je Misdaad en Straf van Dostojevski gelezen hebt). 

vrijdag 2 september 2011

Een schitterend einde



Van de week is hij in premiere gegaan: Melancholia. Een film van één van mijn favoriete regisseurs: Lars von Trier. Na the Idiots, Dogville, Dancing in the Dark en the Antichrist, dan nu Melancholia. De tweede film na zijn depressie, maar de films zijn nog altijd niet opbeurend. Zijn films kunnen dan ook stevast op verzet rekenen. Meestal uit feministische hoek, omdat de vrouw meestal het onderspit delft in zijn films; ze worden mishandeld, uitgebuit, verkracht en vermoord (in the Antichrist blijkt de vrouw ook nog eens de antichrist te zijn en moet daarom dus gewurgt en verbrand worden voor ze nog meer leed berokkend). Bij Melancholia kwam de kritiek uit een andere hoek; dit keer uit de Joodse gemeenschap. Lars von Trier had het enigszins aan zichzelf te danken. Hij veroorzaakte een rel op het filmfestival in Cannes door te zeggen dat hij Hilter beter begreep nu hij van origine Duits bleek te zijn en niet van Joodse voorouders af bleek te stammen. Toch werd de film zeer goed ontvangen en won Kirsten Dunst (terecht) de best actrice award voor haar hoofdrol.

De film:
De film is weer von Trier ten voeten uit. Hij houdt in grote delen van de film nog vast aan de Dogma 95 regels zoals deze ooit door hem en andere bedacht werden. Grote delen van de film zijn uit de hand gefilmd, zonder vals licht, alle decors zijn orgineel ter plaatsen, de muziek is live gespeeld tijdens het opnemen van de scènes, er wordt geen oppervlakkig geweld of actie getoond, de film speelt in het hier-en-nu en er wordt minimaal gebruik gemaakt van filters en effecten (voor hen die de dogma regels niet zo goed in hun hoofd hebben). Deze scènes worden echter af gewisseld met totaal tegenovergestelde scènes; te gekke beelden die haast magisch realistisch over komen. De vertraagde fragmenten uit het begin van de film doen denken aan de schilderijen van Carel Willink en worden begeleid door de muziek uit de ouverture Tistan und Isolde van Richard Wagner (misschien dat hier Lars von Triers sympathie voor Hilter nog het meest uit blijkt; maar mooi is het wel!). Special-effects en een trillende bass waardoor de hele zaal beweegd maken het spectakel nog groter dan het al is.
Maar dan het verhaal (ik zal niet te veel verklappen om de nieuwsgierigheid nog wat te prikkelen), maar de film vertelt het verhaal over het naderende eind van de wereld en de relatie tussen twee zussen; Justine en Claire. Justine is zwaar depressief en verpest haar eigen bruiloft die de zorgzame zus, Claire, heeft georganiseerd. Ondertussen wordt de wereld bedreigd door een planeet die achter de zon vandaan is gekomen en met hoge snelheid de aarde nadert. De depressieve zus ziet wel wat in zo'n eind. Volgens haar is het leven op aarde kwaadaardig en missen we er niets aan als de heleboel aan stukken geslagen wordt (een herkenbare gedachten en zeer invoelbaar gespeeld door Kirsten Dunst). De andere zus hangt wel aan het leven en is bang voor het naderende eind. Zij probeert zichzelf en haar zoontje te beschermen voor de planeet, maar weet dat ze nergens heen kan (deze rol wordt door Charlotte Gainsbourg gespeeld). Uiteindelijk wachten ze met zijn drieën tot het moment daar is. Een schitterend eind. De apocalypse kunnen we met een gerust hart aan von Trier over laten.
Het enige nadeel van de film is dat je aan het eind misselijk bent van al het getril. 80% wordt uit de losse hand gefilmd en daarnaast trilt de zaal het laatste kwartier door de oorverdovende slottonen van de Tistan und Isolde ouverture.

Tip van de dag: spreekt voor zich denk ik; Melancholia gaan zien! Maar wees gewaarschuwd; als je net het niet in het gedachte goed van Justine (Lars von Trier) kunt verplaatsen en bang bent voor een apocalypse is het misschien niet zo'n geschikte film.