Rotterdamse stoeltjes: DEEL I: Shaker chair door Joep van Lieshout

Shaker Chair - AVL

Het mooie van verzamelen is dat er binnen een verzameling altijd ruimte is voor "sub"-verzamelingen. Verzamelingen van items binnen de verzameling. Een van de mooiste voorbeelden is de klokken verzameling binnen de Meentwijck collectie van Dirk Nienhuis, maar vrijwel alle verzamelaars hebben wel zo'n verzamelingetje binnen hun verzameling. Zelf had ik al een aardige verzameling Lanooy en Chris van der Hoef aardewerk binnen mijn verzameling en ook het aandeel Scholten & Baijings objecten is de laatste maanden explosief gestegen, maar dit zijn dingen die aan een ontwerper gekoppeld zijn en niet zo zeer aan een onderwerp. Maar met de komt van de Dependance heb ik een nieuwe sub-verzameling bedacht; stoeltjes! En dan alleen stoeltjes door Rotterdamse ontwerpers.

Eerste in de reeks is de Shaker chair van Joep van Lieshout. Het stoeltje werd in 1999 in productie genomen door Lensvelt en door Moooi. Beide designmerken hebben de stoel bij een groter publiek bekend gemaakt, maar Joep van Lieshout heeft ze nooit om die reden ontworpen. Dat zou ook totaal niet in de aard van de kunstenaar passen. Joep ontwikkeld dingen in een bredere context met een verhaal en een visie en niet voor de massa, maar wat is dan het verhaal achter de Shaker chair… Dat is natuurlijk de eerste vraag die rijst als je het vreemde "naar achter hellende" stoeltje ziet.

Gelukkig komt Joep van Lieshout uit Rotterdam, waardoor een (semi) toevallige ontmoetingen wel makkelijker te realiseren is. Op een van mijn vele fietstochtjes naar de Keileweg en het MUNDO-terrein was hij daar opeens. De zwarte Saab stopte op het terrein van het nabij gelegen Kunstencomplex en Joep stapte uit. Na een korte rondleiding door de werkplaats moest Joep weer verder, maar ik had hem gesproken; een goede eerste stap. De tweede ontmoeting volgde een goede twee maanden later in DordtYart (Dordrecht) waar Joep een lezing hield over zijn werk. Joep liet veel foto's zien van heel vroeg en recent werk en flitste daarbij door de tijd heen. En ergens eind jaren '90 schoot daar opeens de Shaker Chair voorbij. Waar komt de stoel van daan... Hier het verlossende antwoord:

De Shaker Chair is vernoemd naar een Engelse religieuze gemeenschap die eind 19de eeuw in het noorden van Amerika was gaan wonen. De communie leefde volledig autarkische en maakte ook al hun meubelen zelf, welke in die tijd zeer modern waren en gekenmerkt werden door soberheid en functinaliteit met een architecturaal karkter en vrijwel geen decoratie. Joep van Lieshout ontwierp de stoeltjes voor zijn instalatie "the Good, the Bad and the Ugly" in 1998. "the Good, the Bad and the Ulgy" was een opdracht voor The Walker Art Center in Minneapolis. Zij vroegen Atelier van Lieshout (AVL) een mobiel "Art centre" te ontwerpen, waarmee ze naar achterstandswijken en scholen konden reizen om op die manier de kunst dichter bij deze kinderen te brengen. AVL vond dit een goed idee onder die voorwaarde dat er ook een plaats zou zijn voor de "donkere" kant in het ontwerp. De instalatie werd uiteindelijk gevormd door een grote trailer van aluminium "the Good" die na zijn rondreis terug kon keren naar "the Bad". "The Bad" was een groot zwart houte huis. Het model van het huis is ontleend aan de hut van Theodore John (Ted) Kaczynski (beter bekend als de UNABOMBER) die vanuit zijn schuilplaats meerdere bomaanslagen voorbereidde. In "the Bad" van Joep van Lieshout woonde dus ook de "donkere" slechte dingen. Zo bevond zich in "the Bad" een bommenfabriek en een ruimte om kinderen in te martelen. In het huis stonden uiteraard ook stoelen; the shaker chairs. "mensen moeten toch ergens op kunnen zitten" aldus Joep van Lieshout.

Nu staan er dan vier Shaker chairs in de dependance en ik denk dat ik de bommenfabriek en kindermartelruimte maar achterwege laat. De stoeltjes zijn zelf al martelwerktuig genoeg. Ze zien er leuk uit, maar zitten doen ze voor geen meter. De leuning is te laag waardoor je er niet tegen aan kunt zitten zonder de scherpe bovenrand in je onder rug te voelen snijden. Maar gelukkig gaat het bij stoelen ook om het ontwerp en niet om het zitgemak ;)

The Good - Keileweg Rotterdam

Tip van de dag: Eens een keertje naar de Keileweg fietsen. Niet alleen heb je dan een kans op een ontmoeting met Joep van Lieshout. Ook "the Good" is daar nog te bewonderen. De oude trailer staat nu langs het oude loods waar het vroege ALV lokatie was (voor de verhuizing naar het MUNDO terrein)

Detail: Uiteraard kan een blog over Joep van Lieshout niet anders dan in het door hem verkozen meest eenvoudige lettertype Arial, omdat alle andere lettertypes te veel af zouden leiden van de context