Willem Heesen

Willem Heesen - Leerdam Unica uit de Manhattan Serie

Mijn collectie begon als een verzameling glas en aardewerk van 1900 tot 1930 (o.a. Lanooy, Chris van der Hoef, Chris Agterberg en Copier). Zo'n 6 jaar geleden werd de collectie uitgebreid met Dutch Design. Juist de combinatie van Art Nouveau stukken met het werk van Hella Jongerius, Maarten Baas, Christien Meidertsma en Studio Job maakt het overzicht leuk en verrassend. Maar op deze manier ontstond er een gat en dat gat moet gedicht worden. De Jaren '60-'80 worden nog onvoldoende gedekt. Natuurlijk is er al een begin. Veel schilderijkunst uit de jaren '60-'70 hebben al een plek in de collectie, maar er werd toen natuurlijk ook glas en aardewerk gemaakt in die periode. In aardewerk zijn Harm Kamerlingh Onnes en Lies Cosijn onmisbaar voor de collectie, maar op het gebied van Glaskunst werd er ook hard gewerkt, m.n. in Leerdam. A.D. Copier blijft aan de fabriek verbonden tot 1967, maar zorgt in de jaren voor zijn pensioen voor waardige opvolgers. Onder hen; Floris Meydam (1919-2011), Sybren Valkema (1916-1996) en Willem Heesen. Van Valkema en Meydam hadden we al Unica werk en dat maakte de afwezigheid  van Willem Heesen alleen nog maar duidelijker. Dat probleem is nu opgelost!

Wat maakt het werk van Willem Heesen zo belangrijk? Willem Heesen (1925-2007) werd in 1948 aangesteld als ontwerper. In 1967 zou hij Copier opvolgen als hoofdontwerpen. Willem Heesen had veel succes met zijn ontwerpen. In 1950 werd zijn werk genomineerd voor de Good Design Award van het MoMA (museum of modern art in New York). Mogelijk dat deze belangstelling uit Amerika voor het werk van Heesen er uiteindelijk toe geleid heeft dat Heesen samen met Sybren Valkema in 1964 afreisde naar New York. Hier bezochten ze de World Crafts Council*. Terug in Nederland werkte Willem Heesen aan een reeks Unica's** die de "Manhattan serie" zou gaan heten.
De serie ontstond in 1966 en bestaat uit 12 vazen, allen gedecoreerd met een patroon van noppen en strepen. Het ontwerp roept direct de associatie op met wolkenkrabbers. De gehele serie bij elkaar lijkt dan ook haast de skyline van New York te vormen.
De "Manhattan Serie" behoort samen met de "Soft pot" (1974) en "Vitra Erotica" (1966) reeks tot zijn belangrijkste werk voor Glasfabriek Leerdam. Daarnaast betekende de serie een ommekeer in de geschiedenis van de glaskunst. Op de World Craft Council was Heesen in contact gekomen met Harvey Littleton, Erwin Eisch en Marvin Lipofsky. Zij hadden mobiele glasovens gemaakt, waardoor kunstenaars in hun eigen atelier glas konden bewerken. Dit wilde Heesen ook. In de glasfabriek werkte Willem Heesen samen met meesterglasblazers om zijn unica stukken te realiseren, maar al gauw kwam hier verandering in. Om volledig vrij te zijn in het creatieve proces wilde hij zelf leren blazen. 1977 verliet Willem Heesen de glasfabriek om zich als eerste vrije glaskunstenaar te vestigen in een oude molen in Leerdam; de Oude Horn. Dit leidde tot grote onrust in de glasfabriek en het vertrek werd hem dan ook niet in dank afgenomen. De beginjaren van de Oude Horn waren dan ook zwaar, maar al snel kreeg Willem Heesen steun van gepensioneerde Glasblazers uit de fabriek die hem in hun vrije tijd kwamen helpen. Dit heeft er toe geleid dat de Oude Horn nu een van de belangrijkste zelfstandige glasstudio's van ons land is. Na het overlijden van Willem Heesen in 2007, heeft zijn zoon Bernard Heesen de artistieke leiding overgenomen.

Tip van de dag: Het Glasmuseum in Leerdam bezoeken. Het Glasmuseum bevindt zich in het oude directiehuis van P.M. Cochius, maar is recentelijk volledig verbouwd. Het naast gelegen huis is door luchtbruggen met de villa van Cochius verbonden. Door de uitbreiding van het museum is nu de volledige collectie het gehele jaar te zien.

* World Craft Council (WCC) is een organisatie die bijeenkomsten organiseert waar vaklieden uit diverse landen ervaring en nieuwe kennis delen om ontwikkeling van nieuwe mogelijkheden en technieken te stimuleren. De eerste WCC vond plaats in 1964 in New York.
** Unica glas ontstond uit een experiment waarbij de ontwerper samen met een meesterglasblazer een vrij geblazen object, vaas of schaal maakten. Copier, Lanooy en Lebeau waren hier in de vroege jaren 30 mee begonnen. Experimenten die goed uitpakte werden verder uitgewerkt/vereenvoudigd zodat er een serieproduct (serica's) van gemaakt konden worden. De Serica's die goed verkochten werden vervolgens tot massaproduct vereenvoudigd (zodat ze machinaal en goedkoper geproduceerd konden worden)