Chris Lanooy

Dat bloggen niet altijd eenrichtingverkeer is blijkt de laatste tijd steeds vaker. Nadat ik mijn blog over Lucie Q Bakker posten kreeg ik een reactie van andere fanatieke verzamelaar. We mailen wat heen en weer. En uiteindelijk koop ik van hem een vaas van Chris Lanooy. En wat voor een! Ik had al enkele dingen van Lanooy, maar de nieuwe vaas is meteen het topstuk binnen mijn Lanooy verzameling en daarom toch nog een blogje over Chris Lanooy.

Christiaan Johannes Lanooij (st. Annaland 1881 - Epe 1948) is een van de belangrijkste keramisten die ons land ooit gekend heeft. Maar er valt meer te vertellen over Lanooij. Hij werd geboren in st. Annaland, maar verhuisde op jonge leeftijd naar Den Haag. Daar volgde hij zijn opleiding tot plateel schilder. Hij zou dit bij Rozenburg gedaan hebben (hij heeft daar op de loonlijst gestaan, maar wat hij precies gemaakt heeft is niet goed bekend). We hebben het dan over een zeer jonge Lanooij, want kinderarbeid was des tijds zeer gewoon. Daarna werkt hij korte tijd voor Plateel fabriek Zuid Holland te Gouda. En zo kwam Lanooij dus in Gouda terecht. Van Zuid Holland ging Lanooij voor Haga Purmerend werken, echter hoewel ze schitterende dingen maakte bij Haga ging de fabriek snel failliet. Haga werd opgericht in 1904 maar in 1907 al weer overgenomen door Plateelfabriek Amstelhoek. Lanooij is uiteindelijk maar een jaar verbonden geweest aan de fabriek.

Personeel Plateelfabriek Zuid Hollad

Lanooij keerde terug naar Gouda en begon hier zijn eigen pottenbakkerij. Hetgeen in die tijd bijzonder was, want dit maakte hem tot een van de eerste zelfstandige keramisten van Nederland. Lanooij had veel succes met zijn vrije werk. Hij experimenteerde met allerlei soorten glazuren; in zijn atelier aan de Kleiweg had hij 4 verschillende ovens staan voor zout-, lood-, tin-, metaliek- en reductie-technieken. Via H.P. Bremmer (Nederlands bekentste kunstpedagoog) wist Lanooij veel werk te verkopen aan welgestelde, waaronder mevrouw Kröller-Muller. 

Het ging Lanooij in Gouda zo goed dat hij in 1908 van de Kleiweg verhuisde naar de Wachtelstraat waar hij een grotere oven bouwde. Maar ondanks dat het Lanooij finacieel goed ging in Gouda besloot hij in 1920 toch te verhuizen. Zijn zoon, Hedda, was in het voorjaar van dat jaar overleden en ook zijn dochter Lotty was ziek. In de hoop dat de landelijke omgeving hen goed zou doen vertrok het gezin naar Epe.

Een nieuwe periode vraagt om een nieuwe naam, moet Lanooij gedacht hebben en daarom schrijven we Lanooij na 1920 als Lanooy (zonder puntjes op de y dus). In Epe maakte Lanooy veel ongedecoreerd werk en legde zich toe op het uitwerken en experimenteren met glazuren. Decoratie zien we nog wel terug op zijn series paddenstoelen-, vissen- en vogelborden.

Vanuit Epe trok Lanooy met zijn werk het hele land door. Langs vaste klanten en tentoonstellingen. Lanooy moet door gehad hebben dat mythevorming belangrijk is voor het voortbestaan van een kunstenaar na zijn dood. Naast dat hij een aparte verschijning was met zijn grote lange baard, deed hij ook vreemde dingen. Zo bouwde hij een podium in zijn tuin met daarom een draaischijf waarop hij de bevolking van Epe liet zien hoe hij potten maakte. Om te bewijzen dat deze vazen van hoogwaardige kwaliteit waren liet hij ze na het bakken expres vallen om te laten zien dat ze (bijna altijd) onbreekbaar waren, of hij gebruikte een vaas om spijkers mee in het hout te slaan.

Ook bij de verkoop van werk haalde Lanooy rare truken uit. Zo verhoogde hij de prijs van zijn vazen ter plekke naarmate de potentiele koper serieuzere ambities had om een van zijn vazen te kopen. Was een vaas aan het begin van de onderhandeling nog 300 gulden, dan kon het zomaar gebeuren dat het zelfde stuk binnen een half uurtje een prijsstijging doormaakte waardoor hij uiteindelijk voor 500 gulden van de hand ging.

Daarnaast had Lanooy ook wat eigenaardige kanten. Zijn zoon, Cees, die hem vast assisteerde mocht bijvoorbeeld niet weten hoe zijn vader de bijzondere glazuren maakte. Een geheim wat hij uiteindelijk wel wilde delen met een van zijn andere vaste medewerkers, Frans Slot. Ook hielp hij het echtpaar Hobbel-van Harten bij de bouw van hun keramiek oven toen zij zich los wilde maken, na een aantal jaren bij Lanooy in de leer te zijn geweest. Echter, hij bouwde de oven wel zo dat bijna alle vazen kapot sprongen tijdens het bakken en het echtpaar er dus bijna geen productie uit haalde.

Kortom te veel informatie voor 1 blogje. Maar er komt vast nog meer werk van Lanooy in de collectie; dus wordt vervolgd!

Tip van de dag: Als je deze blog leest en je hebt nog iets van Lanooy wat niet zo goed in je verzameling past laat het dan even weten ;)