Lies Cosijn

Lies Cosijn - Exp. afdeling Porceleyne fles - decor Haven

Een van de oudste keramiek fabrieken van ons land is waarschijnlijk de Porceleyne fles in Delft. De fabriek werd opgericht in 1653 en bestaat nog steeds. In de fabriek wordt van oudsher Delfts blauw aardewerk gemaakt (geinspireerd op het oude chinese kraakporceleijn uit China). Maar naast deze lijn heeft de Porceleyne fles nog meer voort gebracht. Aan het begin van de 20ste eeuw bloeide de fabriek op onder leiding van Adolf le Comte. Dit stokje werd uiteindelijk over genomen door Leon Senf. Daarna werd het even rustig, maar in de jaren 50-60 gebeurde er iets bijzonders. Er kwam een experimentele afdeling.

 

De experimentele afdeling van de Porceleyne fles werd opgericht in 1955 door Theo Dobbelmann. Theo Dobbelmann was docent aan het Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs in Amsterdam, waar ook Sybren Valkema en Bert Nienhuis les gaven. Theo Dobbelmann werd aangetrokken door de toenmalige directeur van de porceleyne fles dhr. de Slechte. De opdracht was eenvoudig; er moet een nieuwe productielijn komen die op geen enkele manier leek op het delfts blauw wat voorheen bij de fabriek gemaakt werd en er mocht geen penseel gebruikt worden. Theo Dobbelmann nam enkele van zijn beste leerlingen mee om te komen werken en ontwerpen voor de Porceleyne fles. De meest opvallende onder hen was Lies Cosijn.

 

Lies Cosijn werd in 1931 geboren in Modjokertó, Indonesië, maar na de WOII verhuist zij naar Nederland. Daar volgde ze van 1951 tot 1955 lessen aan het  Instituut voor Kunstnijverheids-onderwijs. Ze koos voor de richting keramiek van wege haar voorliefde voor klassieke archeologie. In haar Porceleyne fles periode maakte ze dan ook veel aardewerk geinspireert op aardewerk uit de oudheid.  In het begin werkte Lies Cosijn met twee andere collega's op de kleine experimentele afdeling; Jet Sielcken en Emmy van Deventer. De afdeling was speciaal voor hen ingericht. Jet Sielcken maakte het keramiek wat door Lies Cosijn gedecoreerd werd. Emmy van Deventer was specialist in glazuren. De patronen op de vaas Haven zijn aangebracht met engobes en sjabloon technieken. Door het gebruik van deze technieken op ongeglazuurd aardewerk roept de vaas Haven associaties op met pre-colombiaans aardewerk. Het ongeglazuurde aspect en kleurgebruik doet erg denken aan Nazca aardewerk. Ook in de vormgeving herinneren de smalle tuitjes aan pre-colombiaanse tijden. Dit geld niet voor al het werk uit die tijd. Naast de technieken die hier gebruikt zijn werd er ook veel geëxperimenteerd met het ingekraste van motieven en nieuwe manieren van glazuren. Toch heeft veel van dit aardewerk een zelfde naïef karakter, maar door de vakkundige uitvoering wordt dit duidelijk naar een hoger niveau getrokken.
Hierdoor krijgt het vroege aardewerk van Lies Cosijn een heel eigen jaren 60 signatuur. En signatuur die samengesteld wordt uit verschillende elementen waarin "het experiment" het werk bepaald. Maar haar werk heeft ook duidelijk invloed ondervonden van de beeldende kunst uit het Amsterdam van de vroege jaren 60 en de voorliefde van Lies voor keramiek uit de oudheid en haar samenwerking met Jet Sielcken. De signatuur die hieruit ontstaat is echter uniek en kan maar aan één persoon toegeschreven worden; Lies Cosijn.

Lies Cosijn heeft altijd op veel waardering voor haar werk kunnen rekenen. Na de start van de experimentele afdeling kregen ze al snel een grote expositie in het Boijmans aangeboden en ook met haar latere werk wist ze veel musea en verzamelaars voor zich te winnen. Hierdoor behoort ze tot een van de meest toonaangevende keramisten van de na-oorlogse periode.

Tip van de dag: Bekijk ook eens het latere werk van Lies Cosijn via google afbeeldingen. Dit is evident anders dan het werk wat ze voor de Porceleyne fles maakte, maar ook zeer de moeite waard. En de naam Lies Cosijn dus niet meer vergeten.