Op bezoek bij Arie

Atelier Arie de Groot - najaar 2013

Wie is Arie de Groot? Wie is de man achter de mysterieuze witte werken met stippen en lijnen. De man die verschillende materialen samen laat vloeien tot een harmonieuze esthetische eenheid. Ik kon het niet; ik kon niet op de bank blijven zitten wetende dat de man die een van mijn meest recente aankopen gemaakt heeft hier om de hoek woont. Dus ben ik er heen gegaan en heb aangebeld.

 

Zijn vrouw doet open. "Hallo, is Arie er ook...", ze zegt nee en kijkt me vragend aan. Ik besluit haar uit te leggen waar ik opeens vandaan kom en waarom ik nu bij haar voor de deur sta. Even later sta ik in de woonkamer van de kunstenaar. De woonkamer is gevuld met prachtig antiek Afrikaans aardewerk, andere verzamel objecten en een grote boekenkast. Er hangen enkele kleine werken van Arie, maar hij houdt er niet van zich te omringen met zijn eigen werk verteld zijn vrouw. Na een kort gesprek laat ik mijn telefoonnummer achter.

 

Die avond nog wordt ik gebeld door Arie de Groot. "ik heb een voorstel; als je morgen om 10 uur hier bent neem ik je mee naar mijn atelier" zegt de stem door de telefoon. Ik aarzel geen moment. De volgende dag om de afgesproken tijd sta ik opnieuw voor de deur van het huis aan de Bergsingel. "Arie de Groot" zegt hij en schud mij de hand.

 

We stappen in de auto en rijden over de Willemsbrug naar Zuid. We stoppen voor koffie praten wat en rijden door naar het atelier in het oude schoolgebouw aan de Heer Daniel straat. Het atelier bevindt zich op de eerste verdieping en heeft een twee grote ramen aan weerszijde van de ruimte. Van uit het atelier heb je een mooi uitzicht op de skyline van de Wilhelminapier. De ruimte is groot en licht. Tegen de achterwand staan oude werken opgestapeld. De andere muur is wit gelaten. Hier staan enkele recente werken die binnenkort naar pAN-Amsterdam zullen gaan om daar aan het publiek getoond te worden.

 

Arie verteld over zijn opleiding. Zijn vader was veehandelaar in Hendrik-Ido-Ambacht. Van huis uit heeft hij nooit iets van kunst mee gekregen. Tot hij op de kweekschool in Dordrecht kwam. Hier krijgt hij kunstgeschiedenis les. Dit fascineerde hem zo dat hij besloot zelf ook kunstenaar te worden. Met 10 onvoldoends en een 10 voor tekenen stopte Arie de Groot in het 4de jaar met de Kweekschool en schreef zich in aan de academie in Rotterdam. Hier kon hij zijn draai niet vinden en na enkele maanden stopte Arie de Groot met de opleiding mede vanwege het feit dat hij opgeroepen werd voor militaire dienst. Nadat hij zijn dienstplicht had volbracht ging hij bij een drukkerij op het noordereiland werken (in Rotterdam). Toon hij hoorde dat er een nieuwe kunstopleiding opgericht was in Haarlem, gaf hij zijn baan op in een laatste ultieme poging autonoom kunstenaar te worden. Hij schreef zich in bij Ateliers '63, waar hij met succes zijn opleiding afrondde.

 

Ik vraag hem naar zijn inspiratiebronnen en refereer aan de gelijkenissen met de patronen en stoppels die het Afrikaanse aardewerk kenmerkt. Arie vertelt dat hij uit die patronen ook directe inspiratie haalt. Daarnaast inspireert het ambachtelijke naïeve karakter van de volkskunst hem ook enorm. Hij is nooit in Afrika geweest. Veel werk kocht hij bij een gespecialiseerde galerie in Delfshaven. Reizen hebben ze nooit veel gedaan. Het toerisme trekt hem niet. Wel heeft hij een reis naar Japan gemaakt. Japanse kunst is ook altijd een belangrijke inspiratiebron geweest. "ik vind het fijne van Japanse kunst dat het werk zich niet op dringt". Ik kijk door het atelier en besef dat het Arie gelukt is dat element in zijn werk te verwezenlijken. De ruimte ademt harmonie en rust.

 

Samen lopen we door de werken. We bekijken hele vroege stukken en werk van recentere data. Het meeste werk is zwart/wit met minimale kleuraccenten. Vaak zijn er objecten in zilver/aluminium aan de tekeningen toegevoegd. Het meer en deel van het werk is abstract, maar soms zijn er opeens toch figuratieve toevoegingen te ontdekken. De inspiratie hiervoor komt van plaatjes uit boeken die in een grote kast in het atelier staan; boeken over model, gebruiksvoorwerpen, prentkunst ect.. "ik heb altijd abstract gewerkt" zegt hij. "Ik maak geen plaatjes" het gaat in het werk om een gevoel wat bijna aan het religieuze raakt. "Daarom hou ik er ook nooit van als mensen vragen wat het voor moet stellen. Dat is niet uit te leggen." Hij ergert zich aan mensen die dat kennelijk niet lijken te begrijpen. "Sommige dingen laten zich niet uitleggen." De fascinatie vorm daarmee wel een wezenlijk onderdeel van zijn thema's. Het ondoorgrondelijke karakter en de aanwezigheid van dat wat niet zichtbaar is boeit hem. Titels geeft hij zijn werk dan ook haast nooit. Ieder woord wat je aan de gecreëerde mystieke stilte toevoegt, kan als een donder slag de gehele lading van het werk te niet doen. "Titels kunnen alleen als ze het raadsel van het werk vergroten; dan voegt het iets toe. Anders is het een niets zeggende storende toevoeging".    

 

Een ander ding wat opvalt terwijl we de werken bekijken is de wisseling in formaat. Sommige tekeningen zijn klein en liggen in een archief ladekast. Andere beslaat haast de gehele achterwand van het atelier. Arie vertelt dat hij altijd klein begint. Schetsen of voorstudies maakt hij niet. Hij experimenteert op klein formaat en laat dit langzaam groeien. Naarmate hij meer vertrouwen krijgt en het idee heeft dat hij op een goed spoor zit laat hij het langzaam groeien. Het werk wat ik van hem heb is zo'n resultaat van een groei periode. 

Ik vraag hem tenslotte waarom hij maar zo'n korte periode met kleur gewerkt heeft. "De kleuren dingen zich te veel op. Ik wist niet hoe ik daar mee verder moest. Uiteindelijk is me dit in mijn recente werk wel gelukt. Hierin heeft kleur een plaats zonder dat het dominant wordt."

 

Als laatste toegift wil Arie een van zijn grootste werken laten zien. We schuiven wat werken opzij en halen samen een werk van ruim 2,5x2,5 meter tevoorschijn (bestaande uit twee delen). Hierin komen veel elementen uit andere werken samen. figuratieve patronen van jurken, cirkels van stippen, abstracte potlood tekeningen, opgewerkte randen en zilverkleurige fragmenten van papier in de vorm van kruizen en sterren. Het is een multi-luik van allerlei werken die op zichzelf had kunnen bestaan, maar nu gezamenlijk een immens beeld vormen van de man die het maakte.